Trong thế giới Linux và macOS, Bash scripting là một kỹ năng cực kỳ hữu ích. Nó giúp bạn tự động hóa các tác vụ lặp đi lặp lại, tiết kiệm thời gian và tăng hiệu suất làm việc. Nếu bạn mới bắt đầu tìm hiểu, đừng lo — bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết cách viết Bash script đầu tiên của bạn.

Vì sao nên học Bash Script?

• Tự động hóa: Thay vì gõ nhiều lệnh thủ công, bạn chỉ cần chạy một script.
• Linh hoạt: Có thể chạy từ bất kỳ thư mục nào nhờ PATH.
• Nền tảng vững chắc: Học cách làm việc với biến, điều kiện, vòng lặp, và nhận dữ liệu từ người dùng.
• Ứng dụng thực tế: Viết script backup, kiểm tra hệ thống, quản lý file, v.v.

1. Tạo thư mục bin để chứa script

Trước hết, bạn nên có một thư mục riêng để lưu trữ các script cá nhân:

cd ~
mkdir bin

2. Thêm bin vào biến môi trường PATH

Để có thể chạy script từ bất kỳ đâu, hãy chỉnh sửa file cấu hình Bash:

nano ~/.bash_profile

Thêm dòng sau:

export PATH=$PATH:/Users/your_username/bin

Sau đó tải lại cấu hình:

source ~/.bash_profile

3. Viết Bash Script đầu tiên

Tạo một file mới trong thư mục bin:

cd ~/bin
nano hello-world

Thêm nội dung sau:

#!/bin/bash
echo "Hello, World!"

#!/bin/bash gọi là shebang, chỉ định rằng script sẽ chạy bằng Bash.

echo in ra màn hình.

4. Cho phép thực thi và chạy thử

Cấp quyền thực thi:

chmod u+x hello-world

Chạy thử:

hello-world

Kết quả:

Hello, World!

5. Biến trong Bash

Bạn có thể khai báo biến và sử dụng trong script:

word="world"
echo "Hello, $word!"

Kết quả:

Hello, world!

6. Nhập dữ liệu từ người dùng

Dùng read để lấy input:

echo "Who is this?"
read who
echo "Hello, $who!"

7. Cấu trúc điều kiện if

Ví dụ kiểm tra tuổi:

echo "How old are you?"
read age

if [ "$age" -ge 18 ]
then
  echo "You are just fine."
else
  echo "Get out of here!"
fi

Một số toán tử thường dùng:

• -eq (bằng), -ne (khác),
• -lt (nhỏ hơn), -gt (lớn hơn),
• -le (≤), -ge (≥),
• -z (chuỗi rỗng).

8. Vòng lặp for

Ví dụ liệt kê các thư mục trong projects:

FILES=/Users/your_username/projects/*
for file in $FILES
do
  echo $(basename $file)
done

Ứng dụng thực tế của Bash Script

• Backup tự động thư mục dữ liệu.
• Tạo log file theo ngày.
• Chạy cron job định kỳ (tự động hóa hàng ngày/tuần/tháng).
• Quản lý file (di chuyển, đổi tên, nén file nhanh chóng).

Chỉ với vài bước đơn giản, bạn đã viết được Bash script đầu tiên của mình. Đây là nền tảng quan trọng để bạn tiến xa hơn với tự động hóa và quản trị hệ thống.